Kurtuluş Savaşı’nın Ve Ayaklanmanın Ruhu: Şeyh Ali Sezai Efendi
YAZAN: ZEKERİYYA EL-HAMED

Maraş’ta ayaklanmanın ruhu olan Şeyh Ali Sezai sömürgecilere karşı mücadele ruhunu ateşlemiş, Maraş Fransızları defetmek için ayaklanmış ve Maraş’taki askeri birliklerin manevi lider olarak görevlendirilmiştir.

Ali Sezai Efendi günün bazı saatlerinde çocuklara dini ilimler, okuma, yazma ve hat dersleri vermiştir. Öyle ki bazı Yahudi aileleri bile çocuklarını onun derslerine göndermekteydi

Ali Sezai Efendi’nin halkın kalbinde büyük bir yeri olmuş, milli bayramlarda dahi insanların andığı biri olagelmiştir

Şeyh Ali Sezai Efendi 1867 yılında Maraş’ta, soyu dedesi Emir Abdulcebbar vasıtasıyla Hz. Hüseyin (r.a)’e uzanan bir ailede dünyaya gelmiştir. Beş yaşındayken babasının vefat etmesi üzerine yetim olarak akrabalarının yanında büyümüş, onların yönlendirmesiyle ilim ve irfanla yetişmiştir. O dönemde Halep’e bağlı Akbez bölgesinde okula başlamasının ardından Fransızcayı iyi bir şekilde öğrenmiştir. Dini ilimleri ve Kur’an-ı Kerim’i hocalardan öğrenmiş, on yedi yaşındayken Rifai tarikatına intisap etmesinin ardından özel bir konuma sahip olmuştur. Yirmi dört yaşındayken tarikatta şeyh olma icazetini almıştır. Ardından Nakşibendi ve diğer tarikatlardan ilmi-tasavvufi birçok icazet almıştır.

Maraş’tayken Kalalı Hacı Mustafa’dan fıkıh dersleri almıştır. Ali Sezai şöyle demekteydi: “Fıkhı bilmeyip şeriat ilimlerine hâkim olmayan şeyh, şeyh olamaz. Bilakis bu ilimlerde belli bir mertebeye gelmiş olması, Müslümanların sorunlarını dört mezhebe göre çözebilmesi gerekir.”

Tekke, zaviye ve yerel medreselerde ders vermesinin yanı sıra bakımsız kalan bazı yapıların onarımında rol oynamıştır. Hatuniye Camii’nin yanında bulunan ve Alâu’d-Devle vakfına tabi olan Çiftli Zâviye bunlardandır. Buradaki derslerin durmasının ardından Şeyh, 1894 yılından 1912’ye kadar zaviyede beş vakit ezan okumuş, haftada bir gün Rifai zikirleri düzenlemiş ve dini dersler vermiştir. Nitekim daha sonra şeyhin buraya resmi olarak tayin edilmesi kararı çıkmıştır. Günün bazı saatlerinde çocuklara dini ilimler, okuma, yazma ve hat dersleri vermiştir. Öyle ki bazı Yahudi aileleri bile çocuklarını onun derslerine göndermekteydi. Ancak ne yazık ki bu zaviye, içindeki zengin ve büyük kütüphanesiyle birlikte Kurtuluş Savaşı sırasında şeyhin de oturduğu evle beraber yanmıştır. Tekke ve zaviyelerin kapatılması kararıyla da zaviye resmi olarak kapanmıştır.

Maraş’ta ayaklanmanın ruhu olan Şeyh Ali Sezai sömürgecilere karşı mücadele ruhunu ateşlemiş, Maraş Fransızları defetmek için ayaklanmıştır. Maraş’ta milli mücadele için askeri birlikler oluşmuş, Şeyh Ali de bu birliklerdeki askerlerin ülkeyi koruma hedefine yönelik maneviyatlarını yükseltecek manevi lider olarak görevlendirilmiştir. Maraş’ta öğretmenlik yaptığı sırada da ülkenin evlatlarının manevi ruhunu güçlendirmekte, onların vatanlarıyla olan ilişkilerine vurgu yapmaktaydı. Bu vasıtayla ailelerin Fransız ve İngiliz yandaşlarının halk arasında yaydığı haberlerden etkilenmemelerini sağlamıştı. Bu görevde kaldığı süre boyunca yani ölene değin bu şekilde devam etmiştir. Bunun yanı sıra insanlara vatanseverlik, dini ve manevi değerlere bağlılık duygularını aşılamış, karşı davetçilerin çağrılarına itaat etmemeleri için uğraşmıştır. Ayrıca Maraş’taki Hıristiyan ve Yahudilere karşı yapıcı konuşmalarına, güvenilir ilişkilerine devam etmiş ve onların gönüllerini kazanmıştır. Halkın kalbinde büyük bir yeri olmuş, milli bayramlarda insanların andığı biri olagelmiştir. Öte yandan nefsinin isteklerine karşı zahit tavrı, her halinde -ölüm döşeğinde bile- Allah’a hamt ve şükür halinde olduğu bilinmektedir. Vefat ettiği 1937 yılına kadar böyle kalmıştır. Ardında bir eş ve iki erkek çocuk bırakmıştır. Kahramanmaraş’taki Şeyh Adil mezarlığına defnedilmiştir. Allah ona rahmet eylesin.